ZASIŁEK DLA OPIEKUNA

Informuje się, że w dniu 15-05-2014r. weszła w życie ustawa z dnia 4 kwietnia 2014r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. 2014 poz. 567), która wprowadziła do obiegu prawnego nowe świadczenie dla osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną, tj.

   zasiłek dla opiekuna.

Wspomniana wyżej ustawa jest wynikiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r. sygn. akt K 27/13 (Dz.U. 2013 poz. 1557), w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 11 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2012 poz. 1548) jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

   Jakie są warunki nabywania prawa do zasiłku dla opiekuna?

   Zasiłek dla opiekuna przysługuje osobie, jeżeli decyzja o przyznaniu jej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wygasła z mocy prawa z dniem 1 lipca 2013 r., na podstawie uznanego za niekonstytucyjny art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw.

Ponadto w myśl art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, zasiłek dla opiekuna przysługuje:

  1. za okresy od dnia 1 lipca 2013r. do dnia 14 maja 2014r., w których osoba spełnia warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego określone w ustawie z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006r. Nr. 139, poz. 992, z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012r.;
  2. od dnia 15 maja 2014r., jeżeli osoba spełnia warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego określone w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012r.;

Dodatkowo, zasiłek dla opiekuna za okresy, o których mowa w punkcie 1, przysługuje wraz z odsetkami ustalonymi w wysokości odsetek ustawowych, przysługującymi do dnia wejścia w życie ustawy.

W oparciu o art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 992, z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012r. świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługiwało:

  1. matce albo ojcu,
  2. innym osobom, na których, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012r. Poz. 788), ciążył obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności,
  3. opiekunowi faktycznemu dziecka

jeżeli nie podejmowali lub rezygnowali z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Osobie innej niż spokrewniona w pierwszym stopniu, na której ciążył obowiązek alimentacyjny, przysługiwało świadczenie pielęgnacyjne w przypadku, gdy nie było osoby spokrewnionej w pierwszym stopniu albo gdy osoba ta nie była w stanie sprawować opieki, o której mowa wyżej.

   Według stanu prawnego na 31 grudnia 2012r. Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługiwało, jeżeli:

  1. osoba sprawująca opiekę miała ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego;
  2. osoba sprawująca opiekę miała ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inną osobę w rodzinie lub poza rodziną;
  3. osoba wymagająca opieki:
    1. pozostawała w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymował się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
    2. została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem zakładów opieki zdrowotnej;
  4. osoba w rodzinie miała ustalone prawo do wcześniejszej emerytury na to dziecko;
  5. osoba w rodzinie miała ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, albo do świadczenia pielęgnacyjnego na tę lub inną osobę w rodzinie lub poza rodziną;
  6. na osobę wymagającą opieki członek rodziny był uprawniony za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowiły inaczej.

Zasiłek dla opiekuna nie przysługuje za okresy, w których:

  1. osobie ubiegającej się o zasiłek dla opiekuna zostało ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego lub
  2. na osobę wymagającą opieki innej osobie zostało ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego.

Nadmienia się, że zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do zasiłku dla opiekuna w okresie od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia złożenia wniosku o ustalenie zasiłku dla opiekuna.

Dodatkowo, gdy o zasiłek dla opiekuna ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników lub domownicy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r. poz. 1403, z późn. zm.) świadczenie to przysługuje odpowiednio:

  1. rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
  2. małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.

Zasiłek dla opiekuna przysługuje w wysokości 520 zł miesięcznie.

Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do zasiłku dla opiekuna organ ustalający prawo do świadczeń pielęgnacyjnych wszczyna na wniosek osoby ubiegającej się o zasiłek dla opiekuna.
Wniosek może być złożony nie później niż w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od dnia 15-09-2014r. Jeżeli w powyższym okresie toczy się postępowanie o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności osobie, nad którą jest sprawowana opieka, wniosek może być złożony nie później niż w terminie 4 miesięcy od dnia wydania tego orzeczenia.

Prawo do zasiłku dla opiekuna ustala się na czas nieokreślony, chyba, że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do zasiłku dla opiekuna ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

W przypadku upływu terminu, na który została wydana decyzja, w związku z utratą ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, prawo do zasiłku dla opiekuna, w związku z uzyskaniem nowego orzeczenia, ustala się na wniosek.
Wówczas prawo do zasiłku dla opiekuna przysługuje, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekuna został złożony w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zaś prawo do zasiłku dla opiekuna ustala się, począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

Dodatkowo nadmienia się, że w oparciu o złożony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekuna za okres od dnia 15-05-2014r., w celu potwierdzenia faktu + sprawowania opieki przez osobę ubiegającą się o zasiłek dla opiekuna, przeprowadzony jest rodzinny wywiad środowiskowy, w miejscu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. Aktualizację wywiadu przeprowadza się co 6 miesięcy, jeżeli do końca okresu, na który zostało ustalone prawo do zasiłku dla opiekuna, pozostało więcej niż 3 miesiące, oraz w każdej sytuacji, gdy zaistnieją wątpliwości co do faktu sprawowania opieki przez osobę pobierającą zasiłek dla opiekuna. Wywiad będzie przeprowadzony przez pracownika socjalnego Ośrodka Pomocy Społecznej właściwego ze względu na miejsce sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną.

Przepisy prawa nie określają żadnego wzoru wniosku o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekunów, jednak dla ułatwienia wniosek taki można pobrać ze strony Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Oleśnie (www.gopsolesno.pl) lub odebrać w wersji papierowej w siedzibie Ośrodka.